Leniwiec – pożeracz liści o bardzo powolnym trawieniu

Leniwiec jest roślinożerny, a przede wszystkim odżywia się liśćmi (najchętniej zjada młode liści, której łatwiej mu strawić, bowiem zawierają więcej składników pokarmowych szybko rozkładanych przez żołądek i szybko przyswajalnych). Jest to pokarm o niewielkich wartościach odżywczych. Więc zwierzę musi zjeść go bardzo dużo, aby pokryć swe zapotrzebowanie, zresztą które trzeba pamiętać że jest skromne. Jest to też jeden z powodów, dla którego spotyka się go tylko w rejonach lasów tropikalnych, jedynych, które mogą mu dostarczyć mnóstwo pożywienia przez cały rok. Dzięki swemu niewielkiemu ciężarowi (około 4 kg leniwiec trójpalczasty i 4-8 kg leniwiec dwupalczasty) może posuwać się dość daleko w stronę ulistnionego końca gałęzi. Posługuje się wówczas swymi długimi kończynami przednimi, zaopatrzonymi w haczykowate pazury, jak bosakiem, aby przyciągnąć oddaloną gałąź. Zawsze zrywa liście, owoce i młode pędy wargami i zębami. Leniwce lubią szczególnie niektóre drzewa, jak na przykład cekropię, pomimo tego że mają dość urozmaicone menu. Warto wiedzieć, że w badaniach przeprowadzonych w 1975 roku G. Montgomery i M. Sunquist odszukali leniwce trójpalczaste na drzewach 98 gatunków i dokładnie sprawdzili, że jadały liście 26 drzew i co najmniej 1 liany.

Trzeba też wiedzieć, że leniwce mają bardzo spowolnione trawienie, które przypomina trawienie w żołądku przeżuwaczy (rząd „Arthiodactyla”. Ich pojemny żołądek składa się z wielu komór, w których następuje fermentacja roślin i rozkład celulozy. Substancje odżywcze pochodzące z liści są przyswajane bardzo powoli. Ocenia się, że zaledwie 0,2-13,4% zawartości żołądka ulega strawieniu każdego dnia. Zależy to od gatunków zjedzonych roślin i częstości ich występowania w pokarmie każdego z leniwców. Leniwiec szybciej trawi rośliny, które zjada najczęściej. Podczas jednego z doświadczeń w 1970 roku G. Montgomery i M. Sunquist podali leniwcowi do zjedzenia niewielkie, zabarwione ziarna. Po 26 dniach jeszcze nie zostały one strawione nawet w połowie. Leniwce mają urozmaicony jadłospis, ale każde zwierzę indywidualnie nabiera przyzwyczajeń pokarmowych. W ciągu pierwszych sześciu miesięcy życia leniwiec kształtuje upodobania pod wpływem matki i przystosowuje do nich przewód pokarmowy. Mikroorganizmy przewodu pokarmowego są tak wyspecjalizowane, że sprawiłaby mu trudność całkowita zmiana pokarmu. Wypełniony żołądek leniwca odpowiada około 30% całkowitej masy ciała zwierzęcia. Jelita są raczej krótkie. Co ciekawe, leniwiec może umrzeć z głodu z pełnym żołądkiem, jeśli nie jest przyzwyczajony do trawienia pokarmów, które spożył.

Warto dodać, że raz w tygodniu leniwiec schodzi na ziemię. Kiedy dotrze do podnóża drzewa, szczątkowym ogonem wykonuje niewielką jamkę, do której oddaje suche odchody i szybko wspina się z powrotem. Jego trawienie i rytm wydalania odchodów jest tak powolny, że wystarczy jedna defekacja co 8 dni.